اولین شهر گرد جهان کجاست؟

دارابگرد که در فاصله تقریبی ۶ کیلومتری از شهر داراب واقع شده است دارای ۲۰۳ تا ۳۱۴ هکتار وسعت می باشد.

این شهر در گذشته با یک باروی کشیده و مرتفع، مورد محافظت قرار می گرفته است.

ارگ حکومتی دارابگرد بر روی یک کوه که گنبدی شکل است واقع شده و از هر نقطه ای از شهر، قابل دیدن می باشد. زندگی در دارابگرد، حتی پس از سقوط ساسانیان تا سال ها ادامه پیدا کرد.

چو دیوار شهر اندر آورد گرد ورا نام کردند داراب گرد

دارابگرد؛ اولین شهر گرد جهان

شهر باستانی دارابگرد دارای قدمتی چند هزار ساله است و در جنوب شرقی استان فارس قرار دارد.

دارابگرد اولین شهر مدور فلات ایران و جهان محسوب می‌شود. این شهر باستانی در شهریور ۱۳۱۰ به شماره ۱۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شهر باستانی دارابگرد نام یکی از پنج شهرستان ایالت پارس در ایران قدیم بوده است.

این شهر در ابتدا یک پایگاه نظامی مهم بود که در دوره هخامنشیان از آن به‌عنوان محلی برای نگهداری اسیران رومی استفاده می‌شد.

دارابگرد در دوره اشکانیان گسترش یافت و به شهر پررونقی تبدیل شد.

شهر باستانی دارابگرد مانند بناهای بین‌النهرین ساخته شد. مساحت این شهر ۳۲ کیلومتر مربع و شعاع دایره آن برابر با ۱۰۲۰ متر است.

معماری این شهر با تاثیر از اردوگاه‌های نظامی حکومت آشور بنا شد.

پیرامون شهر دیوار مخروطی عظیمی از گل رس، سنگ و ملاط آهک ساخته‌ شده است و ارتفاع آن به بیش از ۱۰ متر می‌رسد.

این دیوار در طول زمان دچار فرسایش شده و در حال حاضر ارتفاع آن حدودا هفت متر است.

وجود ماده چسبنده‌ای در میان ملاط و گل به‌کار رفته در دیوار سبب شده است تا با گذشت بیش از ۲۶۰۰ سال این دیوار با تخریب کم، پابرجا و استوار باقی بماند.

ویژگی‌های عجیب شهر دارابگرد

استحکامات دفاعی دارابگرد

این استحکامات شامل بارو، خندق و عناصر مرتبط با آن ها می باشد. به این صورت که دور تا دور شهر با یک باروی قطور و بزرگ از جنس سنگ و گل، محافظت می شد.

علاوه بر این، بیرون دیوار یک خندق عمیق نیز دور آن را فراگرفته بود تا هیچ دشمنی نتواند به آن نفوذ کند.

در مقابل دروازه اصلی چند پل وجود داشت که از طریق آن رفت و آمد و ارتباط با شهرهای اطراف امکان پذیر می شد.

به خاطر چنین تدابیری دارابگرد، یکی از امن ترین و مقام ترین شهرها در مقابل هجوم و نفوذ دشمن به حساب می آمد که با وجود تهدیدهای دشمنان، مردمانش با خاطری آسوده در آنجا به زندگی و کشاورزی و دامداری مشغول بودند.

محورهای ارتباطی دارابگرد در گذشته

چهار خیابان و چند دروازه اصلی ترین محورهای ارتباطی دارابگرد در گذشته بودند.

از این عناصر در حال حاضر تنها مقاطعی از دیوار دایره ای شکل آن در چهار جهت باقی مانده که با توجه به آن ها می توان حدس زد که دروازه های ورودی در کدام نقاط بنا شده بودند.

مداخل ورودی شهر که در دیوار مدور واقع شده بودند شکاف هایی ایجاد کرده اند که باستان شناسان از طریق آن ها تعیین می کنند که دروازه های اصلی دارابگرد در گذشته در کجاها قرار گرفته بودند.

از آن جایی که ابعاد این شهرها با هم یکسان نیست، می توان چنین نتیجه گرفت شکاف بزرگتر متعلق به دروازه اصلی است.

مناطق مسکونی چهارگانه دارابگرد

در دارابگرد چهار منطقه مسکونی وجود دارد که در اضلاع شمال غربی، جنوب غربی، شمال شرقی و نیز جنوب شرقی قرار داشتند.

چهار خیابان نیز در چهار جهت فرعی در محور دروازه های شهر وجود داشت. مسیر خیابان های داربگرد از دوران ساسانیان تا دوران سلجوقی مورد کاوش قرار گرفته اند.

لایه منازل دوران سلجوقی بر روی لایه های پیشین واقع شده و به همین خاطر می توان چنین نتیجه گرفت که بیشترین منازل برجای مانده در دارابگرد متعلق به دوران سلجوقیان باشد.

منازل دوران سلجوقی عموما از خشت و گل ساخته شده بودند ولی منازل دوران پیش از اسلام از قطعات سنگی و مستحکم تر ساخته شده بودند.

درصد از منازل نیز به دوران آل بویه باز می گردند. عموم آثار و بقایای مربوط به کارگاه ها و صنایع داراب در محله جنوب غربی واقع شده اند.

آثار این محله بیشتر به دوران ساسانیان تعلق دارند.

از محله جنوب شرقی درابگرد نیز تعداد قابل توجهی کوره ذوب فلزات و سفال متعلق به دوران ساسانیان و همچنین ادوار پس از اسلام به دست آمده است.

شبکه آبرستانی داراب گرد

در شبکه آبرسانی دارابگرد، کانال هایی وجود دارد که با ملات ساروج و از جنس سنگ و آجر ساخته شده اند و به موازات خیابان های اصلی شمالی و غربی کشیده شده اند.

این سیستم آبرسانی بسیار متمدنانه و ویژه به نسبت زمانه اش جلوه می کرده است.

در برخی از نقاط این کانال های آبرسانی دارابگرد، آثاری دیده می شود که به نظر می رسد بقایای پل های کم عرض باشند.

این کانال ها از تمامی جهات پس از گردش در این شهر قدیمی در نهایت به ارگ اصلی دارابگرد می رسیدند.

اگر روزی مدلی سه بعدی از این شهر ساخته شود احتمالا با شبکه آبرسانی خاص و منحصر به فردی مواجه خواهیم شد.